کارشناس ارشدان مدیریت آموزشی

نتيجه اينكه تعيين نيازهاي آموزشي نقطه آغاز هر نوع آموزشي است كه با توجه به نقش و تأثيري كه در اثر بخشي و نيز فراهم آوردن مبنايي براي ارزيابي و تصميم‌گيري در زمينه‌هاي مختلف آموزشي دارد مي‌توان همسو با راملد ( 1987 ) گفت: « هيچ وظيفه‌اي مهمتر از آن ( نياز سنجي ) در فرآيند آموزش و بهسازي وجود ندارد».

بيان مسئله:

بدون ترديد نيروي انساني يا عامل انساني شريفترين، مهمترين و با ارزش‌ترين عامل بين عوامل و منابع توليد مي باشد، اين عامل به همراه و امكانات مادي به اطارف و خواسته‌هاي سازمانها كه ارايه بازده و محصولات با حداكثر كارآيي به مردم و جوامع بصورت كالاها و خدمات است، جنبه تحقيق مي‌بخشد. عامل شغلي در سازمانها و ديگر مؤسسات كامل كليه افراد و كاركنان شاغل در سازمان اعم از مديران، متخصصين، كارشناسان، كارمندان و كارگران در رده‌‌اي مختلف شغلي مي باشد.

امروزه رشد و تعالي سازمانها و مؤسسات در گرو و بكارگيري صحيح منابع انساني است و انسانها در زمانهاي خالص ايفاگر نقسها و وظايف گوناگوني مي باشند.

بنابراين منابع انساني سازمان اعم از مديران، سرپرستان، كارشناسان و ساير كاركنان، منابع ديگر را تلفيق، تركيب و براي نيل به اهداف سازمان هماهنگ، يكپارچه و مجهز مي‌كند.

سازمانها منهاي منابع انساني در واقع يعني هيچ و هيچ ارزشي ندارند، انسان مهمترين سرتآ سازمان است، چنانچه عامل انساني سازمان را حذف كنند، آنچه باقي مي‌ماند يعني عوامل و امكانات چون ساختمان‌ها، ماشين آلات، تجهيزات و ... كه به فوري خود قابل استفاده نمي‌باشد و پيشيزي ارزش ندارد، انسان است كه به آن روح مي‌دهد و از آنه9ا در جهت ارتقاء بهبود تكامل زندگي خويش بهره مي‌برد، انسان بزرگترين و با ارزش ترين دارايي يك سازمان است كه هرگز در ترازنامه‌ها و صورتهاي سود و زيان شركتها و مؤسسات منعكس نمي شود در جايي كه سودآوري يازمان با انسان است و انسانها پشتوانه مطمئن مستحكم براي كسب موفقيت سازمانها هستند.

اگر اولين جريان رشد و تعالي سازماني را انسانها يا منابع انساني آنها بشمار آوريم، آموزش و بهسازي منابع انساني در بين جريان در رشد و توسعه و بهبود سازماني مي‌باشد. آموزش نوعي سرمايه‌گذاري مفيد و يك عامل كليدي در توسعه محسوب مي‌گردد كه چنانچه بدرستي و شايستگي برنامه‌ريزي و اجرا شود مي‌تواند بازده اقتصادي قابل ملاحظه‌اي داشته باشد... آموزش و بهسازي منابع انساني يك اقدام راهبردي است كه در سطح فردي باعث ارزشمندي فرد، در سطح سازماني باعث بهبود و توسعه سازماني و در سطح ملي و حتي فراملي منجر به افزايش بهره‌وري مي‌گردد. در كل مي‌توان سودآوري آموزش و بهسازي منابع انساني را يك فرآيند دو طرفه بين فرد و سازمان دانست كه هر دو طرف به شرح جدول ذيل منفعت خواهند برد:

بنابراين اهميت مقوله و پروژه نياز سنجي يا برآورد و تعيين نيازهاي آموزشي منابع انساني از آنجا ناشي مي‌شود كه شناخت و تحليل اثر بخشي نيازهاي آموزشي، پيش نياز يك سيستم آموزشي موفق است و تعيين نيازهاي آموزشي اولين گام برنامه‌ريزي آموزش كاركنان و در واقع نخستين عامل ايجاد و تضمين اثر بخش كاركرد آموزش و بهسازي است كه اگر بدرستي انجام شود مبناي عيني‌تري براي برنامه‌ريزي به عنوان نقشه اثر بخشي و تبعاً ساير فعاليتها فراهم خواهد شد.

تحليل اثر بخشي نيازهاي آموزشي، پيشنياز يك سيستم آموزشي موفق است و تعيين نيازهاي آموزش اولين گام برنامه‌ريزي كاركنان و در واقع نخستين عامل ايجاد و تضمين اثربخشي كاركرد آموزش و بهسازي است يا به عبارت ديگر گام اول يا به عبارتي خشت اول برنامه‌ريزي آموزش؛ تعيين، شناسايي و اولويت‌بندي نيازهاي آموزشي است كه اگر بدرستي طرح‌رزي و انجام شود تمهيدي مهم و اساسي براي اثر بخشي كاركرد آموزش و بهسازي منابع انساني و تبعاً اثر بخشي سازمان خواهد بود و در غير اينصورت « تا ثريا ديوار مي‌رود كج »

با توجه به اهميت مقوله نياز سنجي آمزش در زمينه آموزش و بهسازي منابع انساني كه قبلاص به طور مشروح بيان شد مجري اين پورژه برآنست تا از ديدگاهي كاملاص متفاوت و با استناد به اهداف بلند مدت و استراتژيكي شركت اذين خودرو و همچنين با توجه به روند تغييرات فناوري در چند سال اخير و آينده؛ اولاص وضعيت مطلوب دانش، مهارت و نگرش مشاغل موجود در اين شركت را تعيين كرده، انها را اولويت بندي نموده و سپس وضعيت موجود و عملكرد واقعي مشاغل را در سه سزح دانش، مهارت و نگرش تعيين كرده و بر اساس فاصله بين نيازهاي معياري ( وضعيت مطلوب) و نيازهاي هنجاري ( وضعيت موجود ) كمبودها و نقايص و نيازهاي آموزشي را تعيين، آنها را اولويت بندي و براي رفع آنها برنامه‌اي مناسب طراحي كند.

اهميت، ضرورت و كاربرد نتايج پروژه نياز سنجي آموزشي در شركت آذين خودرو:

محدوديت منابع مادي و انساني و تنوع، گستردگي و تحولات روزافزون رويه‌ها، روشها، قوانين و مقررات و ساير نرم افزارهاي مورد عمل كاركنان سازمان از جمله عواملي است كه ضرورت نودين آموزشها را براساس نيازهاي واقعي آشكار مي‌سازد ـ براين اساس طراحي برنامه‌اي آموزشي براي كاركنان شركت آدين خودرو بايد با توجه به نيازهاي عيني، ضرورتهاي شغلي و خواسته‌ها و نظرات آنان صورت گيرد.

بدين طريق عدم استفاده از صحيح از وقت، بودجه و امكانات سازمان جلوگيري بعمل خواهد آمد. پروژه حاضر با هدف نيازسنجي آموزشي كاركنان با توجه به نيازهاي مشاغل و باوريكردي كاربردي و استراتژيك، مبتني بر اهداف و فرآنيدهاي اصلي شركت آذين خودرو تدوين خواهد يافت. شناسانامه و نتايج اين پروژه بصورت فرآيندي مستمل بر جدول ذيل خواهد بود:

درون‌داد فرآيند برون‌داد

همچنين شركت كارفرما با استفاده از نتايج و برون‌داد اين پروژه قادر به اجراي دوره‌هاي تخصصي و عمومي متناسب با هر يك از شماغل شده كه از اين طريق بهره‌مندي كاركنان از آموزشهاي كارآمدي را مي‌توان بر اساس نتايج اين پروژه تهيه و تدوين نمود.

اهداف پروژه:

با توجه به نقش و اهميت فرآيند آموزش و بهسازي منابع انساني در ادامه حيات هر سازمان / مؤسسه و لزوم برنامه‌ريزي دقيق و طراحي مناسب دوره‌هاي اموزشي بر اساس محتواي مناسب و انتخاب فراگيران مناسب، نيازسنجي اموزشي كاركنان در بخشهاي مختلف سازمان/ مؤسسه ضروري بنظر مي‌رسد. هدف اصلي اين پروژه نيازسنجي اموزشي كاركنان كليه شماغل موجود در شركت آذين خودرو مي‌باشد همچنين شناسايي دانش و مهارتها و نگرشهاي مورد نياز جهت انجام احسن وظايف شغلي مي‌باشد.

در صورت تحقق اين هدف، نتيجه حاصل مبنايي براي سنجش وضع موجود مشاغل و كاركنان مشاغل موجود در شكرت آذين خودرو و شناسايي نيازهاي آموزشي و نيز تهيه و تديون يك نظامنامه آموزشي براي برنامه‌ريزي و ارتقاء دانش و بهسازي مهارتهاي شغلي كاركنان شركت آذين خودرو است و مي‌تواند در ساير بخشها بمنظور‌هاي مختلف استفاده شود.

همچنين اين پروژه داراي چندين هدف فرعي جزئي به شرح ذيل مي‌باشد:

1- شناسائي و تعيين دانش و مهارتها و نگرشها مورد نياز مشاغل موجود در شركت آذين خودرو.

2- شناسائي و تعيين اولويتهاي دانش، مهارتها و نگرشهاي كليد مشاغل موجود در شركت آذين خودرو.

3- تعيين وضعيت موجود 0 عملكرد ) كاركنان از نظر دانش، مهارتها و نگرشها.

4- شناسايي نقايص و كمبود دانش و مهارت و نگرشهاي لازم كاركنان مشاغل موجود در شركت آذين خودرو.

5- اولويت بندي نيازهاي آموزشي شناساسيي شده كراكنان كليد مشاغل در شركت اذين خودرو.

سؤالات اصلي پروژه:

1- وضعيت مطولب ( نيازهاي معياري ) دانش، مهارت و نگرشهاي مشاغل قلمرو پروژه كدامند؟

2- اولويت بندي وضعيت مطلوب اولويت بندي معياري ) دانش، مهارت و نگرش‌هاي مشاغل قلمرو پژوهش كدامند؟

3- وضعيت موجود دانش، مهارت و نگرش هاي مشاغل قلمرو و تحقيق چگونه است؟

4- كمبودها و نقايص دانش، مهارت و نگرشهاي مشاغل قلمرو تحقيق چگونه است؟

5- نيازهاي هنجاري ( نيازهاي آموزشي ) مشاغل قلمرو تحقيق و اولويت آنها چگونه است؟

·تعاريف واژه ها و اصطلاحات كليدي موجود در پروژه:

نياز: نياز عمدتاًچيزي است كه براي ارضاء و تحقق يك هدف قابل دسترس، ضروري يا مفيد است؟

نياز آموزشي: نيازهايي است كه در حوزه‌هاي مهارتي و نگرش مطرح مي شوند و از طريق آموزش قابل رفع است.

نيازسنجي آموزشي:

نيازسنجي آموزشي عبارتست از شناسايي نيازها و درجه‌بندي آنها به ترتيب اولويت و انتخاب نيازهايي كه بايد كاهش يافته و يا حذف گردد. به عبارتي نيازسنجي به يك فرآيند يا جريان اشاره دارد كه نتيجه آن عبارتست از مجموعه‌اي از نيازها كه بر اساس اولويت تنظيم شده‌اند و بايد براي كاهش يا برطرف كردن ان اقدام اساسي صورت پذيرد.

آموزش و بهسازي منابع انساني:

عبارتست از : مجموعه كنشهاي هدفمند، از پيش تعيين شده و طرح‌ريزي شده كه با هدف افزايش رفاه و اثر بخشي فرد و سازمان، بطور مداوم و نظامند و به بهوبد و ارتقاي سطح دانش، مهارت و نگرشهاي معطوف به بهبود عملكرد شغلي حال و آينده كاركنان مي‌پردازد.

دانش:

عبارتستس از پيكره و ساختار شناختي لازم براي انجام كار.

مهارت:

توانايي و تسلط انجام وظايف شغلي و كاري بطور دقيق و براحتي نگرش:

عبارتست از طرز تفكر و طرز تلقي و عواطف و احساسات افراد درباره افراد، مفاهيم و اشياء.